داده کاوی چیست ؟

داده کاوی (Data Mining) علم و فنی است که در سالهای اخیر و با گسترش استفاده از فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی مورد توجه سازمان ها قرار گرفت. داده کاوی کاربردهای مختلفی برای سازمان ها دارد و می تواند برای شرکت ها در زمینه های مهمی مثل بازاریابی و فروش بسیار راهگشا و مفید باشد. در ادامه با مفهوم داده و اطلاعات آشنا میشویم و سپس با معنای داده کاوی و کاربردهای آن بیشتر آشنا خواهیم شد:

داده با اطلاعات چه فرقی دارد؟

بسیاری از مردم به اشتباه می پندارند که داده با اطلاعات تفاوت ندارد و عموما این دو واژه را به جای هم استفاده می کنند. داده (Data) می تواند هر نوع از کاراکتر شامل متن، عدد، کلمه، صدا و تصویر باشد و در صورتی که توسط انسان مشاهده شود لزوما معنای خاصی هم در بر نخواهد داشت. داده ها عموما خام، دسته بندی و طبقه بندی نشده هستند و در صورتی که بخواهیم از آنها به صورت مستقیم استفاده کنیم عموما بی فایده خواهد بود.

حال آنکه پس از طبقه بندی، دسته بندی و ساختاردهی به داده ها اطلاعات (Information) به وجود می آید. می توان از داده ها برای تصمیم گیری و یا ایجاد دانش در مورد یک مقوله استفاده کرد. اطلاعات عموما برای کاربر مفهوم دارد و قابل استفاده است.

مثال: تاریخ دمای سراسر جهان در صد سال گذشته داده است، حال آنکه روند افزایش یا کاهش دما در این سالها یک اطلاعات است.

نمرات دانشجویان یک کلاس داده است، اما ترتیب نمرات، میانگین، و ارتباط نمره این درس با معدل دانشجو یا یک درس دیگر یک نمونه از اطلاعات است.

انبوه داده بلای جان سازمان ها

یک کسب و کار فرضی فعال در زمینه فروش را در نظر بگیرید، این سازمان هر روز صدها مورد فروش را از دهها مشتری ثبت می کند، تمام داده های مربوط به یک خرید از جمله نام و قیمت و دسته کالاها و اطلاعات مربوط به خریدار را ثبت می کند. پس از گذشت مدتی این سازمان انبوهی از داده ها بی معنا دارد که نمی تواند از آنها بهره ببرد. این سازمان اگر بخواهد بفهمد کدام مشتریان از چه کالایی بیشتر خوششان آمده راهی ندارد، نمی تواند بفهمد خریداران با هزینه بالا از چه کالایی خرید می کنند و خریداران با سبد قیمتی پایین چه کالایی را می پسندند؛ نمی داند کدام کالا فروش بهتری دارد، چه کالایی در انبار می ماند، چه کالایی حجم سرمایه سازمان را درگیر می کند و در یک کلام: از میان انبوه داده هیچ دانش مفیدی استخراج نمی کند.

داده کاوی چیست؟

سازمان ها برای تصمیم گیری و برنامه ریزی به اطلاعات نیاز دارند، بخش مهمی از این اطلاعات از خود سازمان ناشی می شود، از داده های قبلی و الگوهای عملکرد سازمان استخراج می شوند، داده های خود سازمان نشان دهنده رفتار مشتریان و همکاران و بیان کننده موفقیت یا شکست سازمان در یک عمل خاص هستند.

برای استخراج اطلاعات مفید از میان انبوه حجم داده های ثبت شده باید از فن داده کاوی استفاده کرد.

داده کاوی فنی است که از میان پایگاه داده سازمان، به دنبال الگوهای پنهان در میان داده ها، ارتباط میان آنها، روند و الگوی آنها می گردد. داده کاوی از توابع و الگوریتم های پیشرفته ریاضی استفاده می کند تا ارتباط میان دو دسته از داده و امکان رخ دادن یک نتیجه را در آینده پیش بینی کند.

ویژگی های اصلی داده کاوی:

• کشف اتوماتیک الگوها
• پیش بینی احتمالی نتایج و خروجی ها
• ایجاد اطلاعات اجرایی و مفید
• تمرکز بر روی داده های بزرگ و مجموعه پایگاه های داده

داده کاوی چه کاری می تواند انجام دهد؟

داده کاوی عموما توسط سازمان های مشتری محور استفاده می شود، این سازمان ها (فروشگاه ها، تولید کنندگان، خرده فروشان و فروشگاه های اینترنتی) می توانند با استفاده از داده کاوی ارتباط میان اقدامات خود و عوامل درونی سازمان مثل قیمت کالاها، تخفیفات، هزینه تبلیغات و دیگر عوامل داخلی را با عوامل بیرونی مثل مشخصات مشتریان (سن، جنسیت، درآمد و محل سکونت)، رقبا و عوامل عمومی بازار (سطح درآمد جامعه، وضعیت رونق و رکود اقتصادی) را پیدا کنند. علاوه بر این می توان شاخص هایی مثل رضایت مشتری، درآمد و سود سازمان، مجموع سرمایه درگردش و هزینه های جاری و میزان افزایش و کاهش آنها در طول زمان را استخراج کند.

به طور مثال شرکت ویدئوی خانگی Blockbuster از داده های سابق مشتریان استفاده میکند و به انها ویدئوهایی پیشنهاد می دهد تا آنها را تماشا کنند. والمارت (بزرگترین خرده فروش زنجیره ای جهان) برای بهبود عمکلرد عرضه کنندگان خود از داده کاوی در مقیاسی وسیع استفاده کرده است. داده های ۲۹۰۰ فروشگاه در ۶ کشور برای این کار استفاده شده اند و در مجموع ۷٫۵ ترابایت داده مورد بررسی قرار گرفت. ۳۵۰۰ تامین کننده به داده های دسترسی پیدا کردند تا بتوانند الگوهای خرید مشتریان، عمکلرد یک کالا و محصول خاص را بررسی کنند و برنامه های خود را بر این پایه و اساس بهبود دهند.

داده کای چه فایده ای دارد؟

• شناخت مشتریان سودآور: می توانید مشتریانی که بیشترین سود شما از آنها حاصل شده را شناسایی کنید و برای حفظ وفاداری مشتری تلاش کنید.
• بهینه سازی سبد محصول: شناخت محصولات پر فروش، محصولات سودآور محصولات زیان ده از دیگر فواید داده کاوی است. با این کار می توانید در بهتر کردن سبد محصول خود اقدام کنید.
• شناخت مشتریان وفادار و قدیمی: می توانید بفهمید مشتریان قدیمی شما چه کسانی هستند و با چه برنامه ای خرید می کنند، چه کالایی را دوست دارند و چه کالایی باعث وفاداری آنها شده است.
• بررسی طول عمر مشتری: با استفاده از داده کاوی می توانید طول عمر مشتری و چرخه آن، میزان سود حاصل عایده از هر مشتری در هر مرحله را بررسی کنید.
• شناسایی رفتار مشتری: اگر شما بتوانید رفتار مشتریان خود را بشناسید و آن را با ویژگی های مشتری تطابق دهید می توانید در زمینه بخش بندی و قسمت بندی بازار موفق عمل کنید. اگر امروز بتوانید برای یک محصول خود به صورت مستند بخش بندی بازار انجام دهید در ادامه نیز در این امر موفق خواهید بود.
• بررسی عمکلرد یک برنامه بازاریابی: اگر می خواهید بدانید یک برنامه بازاریابی و تبلیغاتی که انجام داده اید چه اثرات آشکار و پنهانی داشته و برای انتخاب آن در آینده تصمیم بگیرید بی شک داده کاوی بسیار مفید خواهد بود.
• کشف الگو و روند: با استفاده از داده کاوی و بررسی میزان خرید مشتریان می توانید الگوهای فصلی خرید را استخراج کنید، روند کاهش و یا افزایش آن را تحلیل کنید و در صورت نیاز اقدام اصلاحی انجام دهید.
• پیش بینی فروش: با استفاده از اطلاعات گذشته و بهره بردن از الگو و ارتباط میان داده ها و رونده می توانید فروش خود را در آینده پیش بینی کنید. روند فصلی فروش را بیابید و برای فروش یک محصول جدید برنامه ریزی کنید.

استراتژی و داده کاوی

صد البته کاربرد های داده کاوی بسیار زیاد است و می تواند در شرکت ها و سازمان ها مختلف متفاوت باشد. آنچه در بالا بیان شد خلاصه ای از کاربردهای داده کاوی در بخش فروش و بازاریابی بود. شما می توانید با استفاده از داده کاوی در حل مشکلات سازمان مفید واقع شوید. استراتژیست های بزرگ موفق برای مستدل و دقیق بودن استراتژی ها و برنامه ریزی های خود باید از داده کاوی و اطلاعات به دست آمده از آن حد اکثر استفاده را ببرند. در واقع برنامه ریزی استراتژیک بدون استفاده از داده کاوی مثل رانندگی با چشمان بسته است! اگر یک استراتژیست می خواهد در زمینه برنامه ریزی کاربردی و اجرایی موفق باشد باید از سلاح داده کاوی است

نرم افزار هوش تجاری , داشبورد مدیران , داشبورد مدیریتی , گزارش ساز , نرم افزار داشبورد

نرم افزار کلیک ویو ,آموزش کلیک ویو , هوش تجاری کلیک ویو , فیلم کلیک وی , دانلود کلیک ویو

نرم افزار مدیریت فرایند ها , مدیریت فرایند , سامانه ساز , پنجره واحد ,دولت الکترونیک , معماری سازمان , سیستم ساز