نگاهی به بازار هوش تجاری در سال 2022│اهمیت داشبورد مدیریتی و هوش تجاری برای سازمان‌ها

صنعت نرم افزارهای هوش تجاری (BI) به‌عنوان یکی از برترین رده‌های نرم‌افزاری ازلحاظ اندازۀ بازار به‌سرعت درحال‌توسعه است. گارتنر پیش‌بینی کرده بود که درآمد جهانی BI تا سال 2021 به 22.8 میلیارد دلار افزایش یابد و رویترز پیش‌بینی می‌کند تا سال 2022، درآمد جهانی BI به 29.48 میلیارد دلار برسد. بازار هوش تجاری به‌سرعت در حال رشد است و با رشد بازار راه حل های BI نیز سریع پیشرفت می‌کنند.

در حال حاضر دیگر درک می‌کنیم که پیشرفت صنعت تحلیل محور این روزها خیلی تعجب‌آور نیست. اما شاید تعجب کنید که این پیش‌بینی‌ها چه بار معنایی برای شما و کسب‌وکارتان دارند. با توجه به اینکه نرم‌افزار BI در کمک به کسب‌وکارها در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر پیشرو است در اینجا چند نکته قابل‌توجه است که بر اساس اطلاعات جدید بازار و نظرات برخی از رهبران فکری کلیدی در فضای BI بیان شده است. بیایید نگاهی دقیق‌تر به بازار BI داشته باشیم و از آنچه برای به‌روز نگه‌داشتن کسب‌وکارتان با روندهای امسال باید بدانید، آگاه شوید.

نکات کلیدی دربارۀ بازار هوش تجاری│بازار نرم افزار BI

• خرده‌فروشی و عمده‌فروشی صنایعی هستند که نسبت به سایر صنایع استفاده از نرم‌افزار هوش تجاری را مهم‌تر می‌دانند (58 درصد از پاسخ‌دهندگان آن را «حیاتی» یا «بسیار مهم» می‌دانند)
• بانکداری 13.9 درصد از کل درآمد بازار BI را به خود اختصاص داده است.
• 48 درصد از سازمان‌ها، BI را برای عملیاتشان «حیاتی» یا «بسیار مهم» می‌دانند.
• پیشرفت فناوری، افزایش دسترسی و بهبود مستمرِ مزایا برای کاربران برخی از عوامل اصلی رشد بازار هوش تجاری هستند.
• امنیت داده‌ها در آیندۀ نزدیک به دغدغۀ اصلی کاربران و ارائه‌دهندگان BI تبدیل خواهد شد.
• دانشمندان داده احتمالاً تغییر نقش را تجربه خواهند کرد اما هنوز هم برای صنعت هوش تجاری حیاتی باقی خواهند ماند.

وضعیت بازار هوش تجاری

ابتدا بیایید روی بازار هوش تجاری تمرکز کنیم. بر اساس گزارش سالانۀ مطالعۀ بازار توسط Dresner، اهمیت BI در صنعت به شیوه‌های زیر متفاوت است:

اهمیت نرم‌افزار داشبورد مدیریتی

با توجه به نمودار به این نتیجۀ جالب می‌رسیم که تفکیک درآمد به‌خوبی منعکس‌کنندۀ تأکید صنعت بر شیوه‌ای که می‌تواند بهترین باشد، نیست. از سال 2019، بزرگ‌ترین مشتری هوش تجاری و فناوری‌های مبتنی بر تجزیه‌وتحلیل، بانکداری با 13.9 درصد است. ساخت یا تولید گسسته 11.3 درصد، خدمات حرفه‌ای و تولید فرایندی هر دو 8.2 درصد، امور دولتی 6.8 درصد و ترکیب صنایع دیگر مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، خرده‌فروشی، معدن، انرژی و غیره 51.6 درصد دیگر را تشکیل می‌دهند.

اهمیت نرم افزار هوش تجاری

از سال 2022، ارزش بازار نرم افزارهای BI، 14.7میلیارد دلار است. درحالی‌که بخش بانکی حدود 204 میلیون دلار درآمد داشته است، خرده‌فروشی و عمده‌فروشی حتی درآمد کافی برای تضمین جایگاهشان در این نمودار را ندارند. این بدان معناست که درحالی‌که برخی از صنایع شاید به‌شدت به BI متکی باشند اما آن‌ها بیشترین پول را برای آن خرج نمی‌کنند.

منطقی است که بخش مالی یعنی صنعتی که مسلماً بیشترین پول را در اختیار دارد، بزرگ‌ترین بخش مشتریان را تشکیل می‌دهد که برای فناوری BI پول خرج می‌کنند. بازار BI از زمان پیدایش و رونقش در اوایل دهۀ 2000 همواره در حال رشد بوده است و احتمالاً این مسیر ادامه خواهد داشت.

این امر به‌ویژه با افزایش اهمیت BI برای سازمان‌ها محتمل‌تر است. با توجه به مطالعۀ Dresner که در بالا به آن اشاره شد، در سال 2012، تنها حدود 10 درصد از سازمان‌ها فکر می‌کردند که BI برای عملیات آن‌ها حیاتی است و 45 درصد گفته بودند که مهم یا بسیار مهم است و تقریباً 30 درصد گفتند که BI اصلاً مهم نیست.

اهمیت نرم افزار BI

مقایسۀ این اعداد با پاسخ‌ها، تغییر نگرش‌ها را نشان می‌دهد. پاسخ‌دهندگانی که گفته بودند BI برای عملیاتشان حیاتی است از 10 درصد به 18 درصد جهش پیدا کردند و 30 درصد دیگر گفتند که بسیار مهم است. در سال 2019 تنها 13 درصد گفتند که اصلاً مهم نبوده که نسبت به اعداد سال 2012 کاهش قابل‌توجهی داشته است.

بازار هوش تجاری با سرعتی تصاعدی در حال رشد است و ازآنجایی‌که صنایع بیشتری هوش کسب‌وکار را در عملیاتشان می‌گنجانند، ادامۀ مسیر برای سازمان‌ها تنها با استفاده از نرم افزارهای هوش تجاری ممکن است.

رشد و تغییر بازار هوش تجاری

از چندین متخصص نظراتشان در مورد تغییر چشم‌انداز BI پرسیده شد و آن‌ها پاسخ‌های بسیار قاطعانه‌ای داشتند. رایان تی ویلسون، مدیر ارشد فناوری در Build Intelligence، فکر می‌کند که مزایای قابل‌مشاهده و مقرون‌به‌صرفه برای کسب‌وکارها نیروی محرکۀ اصلی رشد است:

این پلتفرم‌های هوش تجاری مدرن ظرفیت زیادی دارند تا ارزش تمامی نرم‌افزارها و ابزارهای موجود کسب‌وکارها و همچنین ارزشی که هر کارمند برای کسب‌وکار به ارمغان می‌آورد را افزایش دهند. بنابراین آیا صنعت شما می‌خواهد هزینه‌ها را کاهش دهد؟ افزایش درآمد؟ البته! بنابراین شما باید به تجزیه‌وتحلیل کسب‌وکار نگاه کنید! بهترین راه برای شروع کار توسط شرکت‌ها این است که روی بزرگ‌ترین مسائل یا مبهم‌ترین بخش‌های کسب‌وکارشان تمرکز کنند و ببینند چگونه تحلیل‌های کسب‌وکار می‌توانند آن‌ها را حل کنند! و برای شرکت‌هایی که قبلاً از تجزیه‌وتحلیل استفاده می‌کردند، مجدداً ارزیابی کنند که آیا همچنان از تجزیه‌وتحلیل برای رسیدگی به بزرگ‌ترین مسائل کسب‌وکارشان استفاده می‌کنند و آیا پاسخگوست. آن می‌تواند در شفاف‌سازی تاریک‌ترین بخش‌های کسب‌وکار کمک کند»

مایک گالبریت، معاون استراتژی و راه‌حل‌های فناوری در ThoughtFocus، فکر می‌کند که رشد عمدتاً ادامه خواهد یافت بر اساس پیشرفت فناوری‌های مختلفی که در زیر چتر BI گنجانده‌شده‌اند.

او می‌گوید که هوش تجاری «به رشد خود ادامه خواهد داد، زیرا اقتصادهای دیجیتال به رشد و تکامل خود ادامه می‌دهند، همان‌طور که اینترنت اشیا به رشد انفجاری‌اش ادامه می‌دهد، زیرا مفاهیم صنعت 4.0 توسط تولیدکنندگان و غیره مورد استقبال قرار می‌گیرد».

«من فکر می‌کنم ما شاهد تکیۀ سازمان‌ها به [هوش افزوده] و یادگیری ماشین برای تصمیم‌گیری مبتنی بر داده خواهیم بود. این رشد همچنین با ادامۀ مهاجرت سازمان‌ها به سیستم‌ها و داده‌های شرکت به ابر به دلیل سرعت و هزینه تقویت خواهد شد.»

گرگ استفین، رئیس بخش تجزیه‌وتحلیل KeyBank، خاطرنشان می‌کند که هوش تجاری نه‌تنها دسترسی به بینش‌هایی را فراهم کرده است که قبلاً ناشناخته بودند، بلکه اکنون استفاده از آن‌ها برای بازاریابی برای هر سازمانی ضروری شده است.

«امروزه هوش تجاری زیربنای تحول دیجیتال هر سازمانی است. تجزیه‌وتحلیل برای ارائۀ پیام مناسب به مشتری مناسب در زمان مناسب، پاسخگویی صحیح به تعاملات مشتری و ارزیابی اثربخشی تلاش در زمان واقعی، اصلی‌ترین مؤلفه است.»

هرروز بر پیچیدگی و اندازۀ دنیای دیجیتال افزوده می‌شود و در حال رشد است. در سال 2017، روزانه 2.5 کوئینتیلیون بایت داده تولید کردیم. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2022 این عدد به 44 زتابایت برسد. این مقدار برای ذهن انسان تقریباً غیرقابل درک است و هوش تجاری به‌خوبی آن را درک می‌کند. BI داده‌ها را برای استفادۀ انسان مهار می‌کند و بینش‌هایی را در مورد دنیای وسیع اطلاعات ارائه می‌دهد. بنابراین درک اینکه چرا این ابزار برای بسیاری از صنایع بسیار محبوب و حیاتی شده است، دشوار نیست.

امنیت داده‌ها در نرم افزارهای هوش تجاری

امنیت داده ها در داشبوردهای مدیریتی

جنبۀ دیگری از این دنیای گستردۀ داده وجود دارد که لزوماً اولین چیزی نیست که به ذهن خطور می‌کند، اما از اهمیت کمتری هم برخوردار نیست. اینکه چگونه داده‌ها را ایمن نگه‌داریم؟ چگونه از این اقیانوس عظیم داده که توسط همۀ این راه‌حل‌های نرم‌افزاری در بازار BI جمع‌آوری می‌شود، محافظت کنیم؟ شاکو آتر از Atre Data Group فکر می‌کند که ایالات‌متحده باید از اتحادیۀ اروپا در اجرای قوانین حفظ حریم خصوصی داده‌ها  پیروی کند:

«به نقل از ویکی‌پدیا در ارتباط با GDPR: «نگرش اروپایی به حریم خصوصی و اطلاعات شخصی». «یکی از اهداف اصلی GDPR این است که اطمینان حاصل شود که هر فردی که در اتحادیۀ اروپا مستقر است صرف‌نظر از اینکه در کدام کشور عضو باشد؛ از حقوق و آزادی‌های یکسانی برخوردار است، ازجمله حق حفظ حریم خصوصی که به‌عنوان یک حقوق اساسی بشر در نظر گرفته می‌شود.»

«حقوق بشر؟ ایالات‌متحده راه درازی برای رسیدن به این هدف دارد حتی برای موافقت با این موضوع که ما باید آن را بپذیریم، چه برسد به اجرای آن. اجرای قوانین HIPAA سال‌ها طول کشید. آژانس‌های ایالات‌متحده باید به سازمان‌های اتحادیۀ اروپا نگاه کنند. کاری که آن‌ها انجام می‌دهند را اجرا و دنبال کنند و از اشتباهات آن‌ها اجتناب کنند.»

گالبریث موافق است که حاکمیت و امنیت داده یکی از مسائل پیش روی صنعت هوش تجاری در سال‌های آینده خواهد بود که باید فوری به آن رسیدگی کند:

با افزایش اتکا [به BI] نیاز به [حفاظت] قابلیت اعتماد به داده‌ها، مدل‌ها و تفسیر تحلیل‌ها وجود خواهد داشت. این امر شرکت‌ها را به پاک‌سازی، هماهنگی، معماری مجدد داده‌ها و اکوسیستم‌های داده‌هایشان سوق می‌دهد. تمرکز بیشتری روی مدیریت دستگاه تلفن همراه (MDM)، حاکمیت داده، مهندسی داده و غیره خواهد شد که باعث بهبود کیفیت داده‌ها در یک شرکت می‌شود.»

اگر قرار است رشد در بازار BI ادامه یابد، کاربران و ارائه‌دهندگان نرم‌افزار باید به فکر حفظ امنیت داده‌ها باشند.

وجود نرم افزارهای هوش تجاری چه تأثیری بر نقش دانشمندان داده خواهد داشت؟

با ظهور نرم افزار BI، برخی از تحلیلگران و دانشمندان داده شاید دچار ترس از دست دادن شغلشان بشوند. اما آیا شغل آن‌ها مانند موقعیت‌های کارخانه‌ای و تولیدی است که اکنون در اختیار روبات‌هاست؟ از چندین متخصص نظرشان را در مورد وضعیت دانشمندان داده در بازار جدید BI جویا شدیم.

شاکو آتر می‌گوید: «اگر فناوری رشد کند بازهم تعداد دانشمندان داده افزایش خواهد یافت. نرم‌افزار پیچیده‌تر می‌شود، اما به‌هیچ‌وجه به توانایی‌های استنباطی و استنتاجی مغز انسان نمی‌رسد. برای اینکه نرم‌افزار این قابلیت را داشته باشد به داده‌های بیشتری نیاز دارد و نه‌تنها به داده‌های سطح بالا، بلکه به داده های دانه ای (granular data) بیشتری هم نیاز دارد و اینجاست که نیاز به یک دانشمند داده کاملاً احساس می‌شود.»

ما هنوز راه زیادی داریم تا بتوانیم انسان را با ربات‌ها و فناوری‌ها در تمامی فرایندهای تصمیم‌گیری جایگزین کنیم. این ساده‌لوحانه است که فکر کنیم فناوری جدید همۀ مشکلات را در کوتاه‌ترین زمان حل می‌کند.

این رویکرد خوش‌بینانه و واقع‌بینانه است. درحالی‌که پیشرفت فناوری تا اندازه‌ای شگفت‌انگیز است که انسان‌ها بتوانند عقب بنشینند و اجازه دهند که کارهایشان توسط فناوری‌ها انجام شود. بعید است که به‌زودی این اتفاق بیفتد. بنابراین خیال دانشمندان داده باید راحت باشد. انسان‌ها هنوز در مسیر برنامه‌ریزی‌شده برای منسوخ شدن قرار نگرفته‌اند.

گرگ استفین نظر کمی متفاوت دارد. او پیش‌بینی می‌کند که پیشرفت قابلیت‌های هوش مصنوعی مانند یادگیری ماشین خودکار، مدل‌های پیش‌بینی و پردازش زبان طبیعی، وابستگی صنعت بازاریابی به تحلیل‌گران تخصصی داده را کاهش می‌دهد.

«بازاریابان مجبور خواهند شد برای انجام کارشان خیلی کمتر به متخصصان تجزیه‌وتحلیل متکی باشند. آن‌ها همچنین زمان بیشتری را صرف ارزیابی و تنظیم استراتژی‌ها و زمان کمتری برای ایجاد بینشی که به آگاهی از اقداماتشان  کمک می‌کند، صرف می‌کنند. این به این دلیل است که ابزارهای BI، روندها، الگوها و روابط مهمی را که هر بازاریاب باید در مورد آن‌ها بداند را فراهم می‌کند. مطمئناً آینده‌ای هیجان‌انگیز پیش روست.»

مایک گالبریث موافق است که هوش مصنوعی مطمئناً بر مشارکت تحلیلگران داده در آینده تأثیر خواهد گذاشت. او فکر می‌کند که درحالی‌که دانشمندان داده همیشه موردنیاز خواهند بود، نقش آن‌ها شروع به تغییر خواهد کرد. او می‌گوید: «من فکر می‌کنم دانشمندان داده و سایر نقش‌های اختصاصی در حوزۀ تحلیل کسب‌وکار همچنان رواج خواهند داشت. اما این روند برای تیم‌ها و نقش‌های اختصاصی با تکامل فناوری‌های اتوماسیون و خدمات هوش مصنوعی کمتر خواهند شد.»

«با فراگیرتر شدن نقش‌ها و مهارت‌ها در توابع کسب‌وکار و داده‌ محورترشدن سازمان‌ها پست‌های شغلی تخصصی‌تر گسترش می‌یابند. برای مثال، زمانی که سازمان‌ها تغییر می‌کنند تا بیشتر داده محور شوند و فرهنگ‌هایشان برای نهادینه‌سازیِ روش دیجیتالی‌ترِ انجام کسب‌وکار تغییر می‌کند، تحلیلگران کسب‌وکار در حوزه‌های عملکردی خاص به‌زودی به ابزارها و روش‌های فنی که پایه و اساس تجزیه‌وتحلیل داده‌ها را تشکیل می‌دهند، دست خواهند یافت.»

بنابراین در دیدگاه گالبریت از آینده، همۀ افراد مجبورند کمی دانشمند داده باشند. مشابه نحوۀ تغییر مشاغل تولیدی از کارگران کارخانه به مشاغل نگهداری و برنامه‌نویسی ربات‌های خودکار، جایگاه تخصصی دانشمندان داده نیز احتمالاً تغییر خواهد کرد، زیرا قابلیت‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌ها برای افراد غیرمتخصص در این حوزه دسترس‌پذیرتر می‌شود.

ویلسون با این ارزیابی موافق است.

«به‌طورکلی، من فکر می‌کنم تعداد دانشمندان داده و تحلیلگران اختصاصی در آیندۀ قابل پیش‌بینی رو به افزایش خواهد بود. همان‌طور که نرم‌افزار به‌طور فزاینده‌ای قدرتمند و کاربرپسند می‌شود، من فکر می‌کنم تعداد تحلیلگران اختصاصی کمتر خواهد شد. من فکر می‌کنم که بسیاری از تحلیلگران متعهد خواهند دید که نقش آن‌ها بیشتر به سمت علم داده یا بیشتر به سمت نقش کسب‌وکار تغییر می‌کند. چیزی که ما شروع به دیدن آن کرده‌ایم، پلتفرم‌های هوش تجاری بسیار کاربرپسند هستند که می‌توانند بسیار خودکار باشند و شروع به ترکیب برخی از ابزارهای علم داده‌ای کرده‌اند که برای استفاده به دانشمند داده با مدرک دکترا نیاز ندارند.»

«این منجر می‌شود تا شرکت‌های بیشتر و بیشتری کسب‌وکار داده محور را در هر سطحی از کسب‌وکار به‌کارگیرند. همان‌طور که این اتفاق می‌افتد، من فکر می‌کنم که ما شروع به تبدیل‌شدن همۀ افراد به یک تحلیلگر خواهیم کرد که این امر شروع به تغییر نقش یک تحلیلگر اختصاصی به اجرا، نگهداری و گسترش این پلتفرم‌ها و ابزارها در بیشتر سازمان‌ها خواهد شد.»

بازار هوش تجاری با سرعتی چشمگیر در حال رشد است که به‌واسطۀ پیشرفت فناوری و سهولت و دانشی است که تکنولوژی برای زندگی ما به همراه دارد. با رشد BI، امنیت داده‌ها هم برای کاربران و هم برای توسعه‌دهندگان به یک نگرانی بزرگ تبدیل می‌شود و برای محافظت از این حباب رشد باید اقداماتی برای محافظت از داده‌ها در برابر هکرها و نفوذها انجام شود. علاوه بر این، دانشمندان داده احتمالاً با فراگیرتر شدن نرم افزار هوش تجاری شاهد تغییراتی در نقششان خواهند بود، اما آن‌ها همچنان بخش مهمی از صنعت BI و دنیای کسب‌وکار هستند. BI نیز همچنان به رشد خود در دنیای نرم‌افزارهای کسب‌وکار در آینده‌ای قابل پیش‌بینی ادامه خواهد داد.