مقدمه ای بر طراحی داشبورد مدیریتی
در این نوشته قصد داریم با داشبود مدیریتی آشنا شویم. معمولا یک سیستم هوش تجاری شامل چهار مولفه انبار داده، ابزارهای تحلیلی، مدیریت فرآیند تجاری و رابط کاربر یا داشبورد مدیریتی است. بنابراین داشبورد مدیریتی یا به اختصار داشبورد یکی از مولفه های هر سیستم هوش تجاری است،
داشبورد مدیریتی یک رابط کاربری است که نمایشی گرافیکی از وضعیت جاری و روندهای گذشته یک سازمان را نشان می‌دهد تا تصمیمات آنی و در یک چشم به هم زدن اتخاذ شود. این نمایش معمولا تک صفحه‌ای است و به سادگی قابل خواندن است.
در دنیای فیزیکی داشبورد نام دیگری برای “گزارش پیشرفت” یا “گزارش” است. معمولا داشبورد در یک صفحه وب که به پایگاه داده متصل است نمایش داده می‌شود این پیکربندی امکان بروزرسانی پیوسته گزارش را فراهم می‌کند. برای مثال داشبورد یک کارخانه تولیدی، اعداد مربوط به تولید مانند تعداد قطعات تولید شده یا تعداد محصولات معیوب در هر ساعت را نشان می‌دهد. مشابه این مثال، داشبورد منابع انسانی یک سازمان اعداد مرتبط به استخدام، بازنشستگی و ترکیب آن‌ها مانند تعداد موقعیت‌های شغلی آزاد را روی نمودار نمایش می‌دهد.
رده‌بندی داشبوردهای مدیریتی
داشبوردها را می‌توان از لحاظ نقش و کارکرد آن‌ها به سه دسته زیر تقسیم کرد:
- داشبورد استراتژیک یا راهبردی
- داشبورد تحلیلی
- داشبورد عملیاتی یا اطلاعاتی
داشبوردهای استراتژیک پشتیبانی مدیران را در هر سطح سازمانی بر عهده دارند و دید کلی و سریع از صحت عملکرد کسب‌وکار به تصمیم گیرندگان ارائه می‌دهند. این نوع روی شاخص‌های سطح بالایی از کارایی و پیش بینی‌ها متمرکز هستند. داشبوردهای راهبردی از تصویر آنی ایستا (روزانه، هفتگی، ماهانه و فصلی) از داده‌ها که به صورت پیوسته و لحظه به لحظه تغییر نمی‌کنند، بهره می‌برند. داشبوردهای تحلیلی معمولا دربردارنده محتوا، مقایسه‌ها و سوابق بیشتر و همچنین شاخص‌های عملکردی دقیق‌تری هستند. این دسته غالبا تعامل با داده‌ها را پشتیبانی می‌کنند، مثلا می‌توان به جزییات داده‌های زیرین دست یافت. داشبوردهای نظارت عملیات به صورت متفاوتی با نوع اول و دوم طراحی می‌شوند زیرا تعامل مستقیم با فعالیت‌ها و رویدادها دارند، به صورت پیوسته و لحظه به لحظه تغییر می‌کنند و به پاسخ سریع و لحظه‌ای نیاز دارند.
انواع داشبوردهای سازمانی از لحاظ تکنولوژی
چیدمان و طراحی داشبوردهای مدیریتی ممکن است برای دنبال کردن جریان‌های فرآیندهای تجاری که بر آن‌ها نظارت می‌کنند انجام شود. از نظر گرافیکی کاربران ابتدا فرآیندهای سطح بالا را می‌بینند سپس به داده‌های سطح پایین ارجاع داده می‌شوند. این سطح از جزییات معمولا در سازمان مدفون می‌شوند و برای مدیران اجرایی دردسترس نیستند.
امروزه سه نوع داشبورد مدیریتی در بازار موفق هستند
- برنامه‌های کاربردی مستقل
- برنامه‌های کاربردی تحت وب
- برنامه‌های کاربردی رومیزی (ابزارک/ویجت رومیزی): این برنامه‌ها تحت کنترل widget engine هستند.
داشبوردهای مدیریتی تخصصی و سفارشی می‌توانند همه عملکردهای شرکت را تحت نظر داشه باشند. از این دست می‌توان به داشبوردهای منابع انسانی، استخدام، فروش، عملیات، امنیت/حراست، فناوری اطلاعات، مدیریت پروژه، مدیریت ارتباط با مشتری و تعداد زیادی از داشبوردهای واحدهای سازمانی اشاره کرد.
در پروژه‌های داشبورد دیجیتال واحدهای سازمانی به عنوان راه‌انداز و واحد IT به عنوان توانمندساز درگیر هستند. موفقیت پروژه‌های داشبورد دیجیتالی اغلب به متریک‌هایی که برای نظارت انتخاب شده‌اند بستگی دارد. شاخص کلیدی عملکرد، کارت امتیازی متوازن و عملکرد فروش بعضی از محتوای مناسب داشبورد مدیریتی هستند.
شیوه‌های طراحی رابط کاربری
مانند داشبورد اتومبیل، داشبورد نرم‌افزاری برای تصمیم‌گیرندگان ورودی موردنیاز برای راندن و هدایت کسب‌وکار را فراهم می‌کند. بنابراین یک رابط کاربری ممکن است برای نمایش خلاصه وضعیت‌ها و نمایش‌های گرافیکی مانند نمودارهای میله‌ای طراحی شود.
مزیت‌های استفاده از داشبورد مدیریتی
داشبوردهای مدیریتی به مدیران امکان نظارت کردن بر چگونگی مشارکت واحدهای مختلف در سازمان را می‌دهند. برای سنجش این که یک سازمان در کل تا چه حدی خوب عمل می‌کند، داشبوردهای دیجیتالی داده‌های خاص را از هر واحد سازمان گرفته و گزارش می‌دهند تا تصویری آنی از عملکرد سازمان را نمایش دهد.
مزایای اسفاده از داشبوردهای سازمانی عبارتند از:
- نمایش تصویری از مقیاس‌های عملکرد
- توانایی شناسایی و اصلاح روندهای منفی
- انداه‌گیری اثربخشی
- توانایی تولید گزارش‌هایی که روندهای جدید را نمایش می‌دهند
- توانایی اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر بر اساس هوش تجاری
- همراستایی استراتژی‌ها و اهداف سازمانی
- زمان کمتری برای تولید گزارش، نسبت به تولید چند گزارش نیاز دارد
- شناسایی سریع داده‌های نامربوط/ پرت و همبستگی‌ها
- بدست آوردن دیدی کلی از همه سیستم به صورت آنی
مطلب قبلی
مطلب بعدی