بررسی نیاز سازمان به شاخص کلیدی عملکرد kpi
در بحث تدوین شاخصها برای سازمان یا یک کسب وکار یکی از سوالاتی که وجود دارد این است که چه تعداد شاخص کلیدی عملکرد نیاز داریم؟ پاسخ به این سوال می تواند در تعیین ترکیب شاخصها هم به ما کمک کند. منظور از ترکیب شاخص ها نسبت تعداد شاخص های عملکرد، شاخص های کلیدی عملکرد و شاخص های نتیجه است. با جستجو در منابع متعدد می توان دریافت که مشخص کردن تعداد دقیق شاخصها و پیچیدن یک نسخه برای همه سازمانها و کسب وکارها کار بیهوده ای است. بی آی پلاس در این مقاله با توصیه هایی از کتاب شاخص های کلیدی عملکرد دیوید پارمنتر به این سوال پاسخ می دهد.
در بحث تعداد شاخص های کلیدی عملکرد مورد نیاز، کاپلان و نورتون که روش کارت امتیازی متوازن (BSC) را در تدوین استراتژی مدیریت عملکرد ابداع کرده اند توصیه می کنند حداکثر تعداد شاخص های کلیدی عملکرد را برای سازمان ۲۰ عدد در نظر بگیرید. هوپ و فرستر هم پیشنهاد می کنند حداکثر ۱۰ شاخص کلیدی عملکرد را برای سازمان تدوین کنید.
از طرفی برای در تعیین ترکیب نوع شاخصها، قاعده ای شاخص ها وجود دارد که به قاعده ۱۰/۸۰/۱۰ معروف است، این قاعده راهنمای مناسبی در تدوین شاخصهاست. قاعده ۱۰/۸۰/۱۰ بیان می کند که اگر یک سازمان ۱۰۰ شاخص دارد، باید ۱۰ شاخص کلیدی نتیجه (KRI) ، تعداد ۸۰ شاخص عملکرد (PI) و ۱۰ شاخص کلیدی عملکرد (KPI) داشته باشد و این نسبت را در تدوین شاخصها رعایت کند.
در بسیاری از موارد تعداد این شاخصها برای سازمان کمتر از این تعداد است و به ندرت سازمانی پیدا می شود که بیش از این تعداد شاخص نیاز داشته باشد.
گرچه برای خیلی از سازمانها تعداد ۸۰ شاخص عملکرد (PI) در نگاه اول بسیار کم به نظر می آید ولی اگر بررسی های درستی انجام شود می بینیم که در واقع تیم های کاری مجزا تقریبا با یک سری از شاخص های یکسان سروکار دارند بنابراین بهتر است این شاخصها را استاندارد و یکدست کنیم. مثلا شاخصی با عنوان “تعداد روزهای آموزش در ماه گذشته” باید برای کلیه تیم های کاری در نظر گرفته شود.
خیلی از گروه هایی که به تدوین KPI می پردازند چنین چالشی دارند و در نگاه اول ۱۰ KPI را بسیار محدود کننده می دانند و می خواهند این تعداد را به حدود ۳۰ KPI برسانند. با تحلیل دقیق و موشکافانه این تعداد به ۱۰ شاخص کلیدی عملکرد می رسد. به این دلیل که بررسی های دقیق نشان می دهد بسیاری از شاخص ها همپوشان هستند ، مگر این که سازمان مورد نظر از چندین کسب وکار با حوزه های کاری بسیار متفاوت تشکیل شده باشد.
اگر با سازمانی سروکار داریم که متشکل از چندین کسب وکار با حوزه های کاری متفاوت باشد در این صورت باید قاعده ۱۰/۸۰/۱۰ را به هر کدام از کسب وکارهای تشکیل دهنده اعمال کنیم تا از پوشش کلیه شاخص های لازم در کسب وکار موردنظر اطمینان پیدا کنیم.