OLAP چیست ؟
سیستم های OLAP نام خود را از عبارت (Online Analytical Process) با معنی “سیستم های پردازش تحلیلی برخط” گرفته اند. می توان به جای OLAP از واژه پردازش سریع اطلاعات چند بعدی و یا به عبارت بهتر از ” فن آوری تحلیل داده ها” استفاده کرد. این سیستمها بر اساس تکامل سیستمهای OLTP به معنی پردازش آنلاین تراکنش ها ایجاد شده اند .تکنولوژیOLAP به طیف گستردهای از تکنیکها اطلاق میشود و از ابزارهای پشتیبانی کنندۀ تصمیم گیری میباشد. ابزارهای گزارش گیری و کوئری های سنتی، داراییها و اشیاء پایگاه داده را توصیف کرده و آنها را شرح میدهند. سیستم های OLAP برای ارائه پاسخهای سریع به سوالات و جستجوهای تحلیلی روی داده های “چند بعدی” طراحی شده اند . بطور معمول اگر بخواهیم مشابه همین پرس و جوهای تحلیلی را روی سیستم های اطلاعاتی عادی OLTP اجرا کنیم ممکن است نتایج در زمانی طولانی و غیرکاربردی بازگردانده شود در حالیکه استفاده از OLAP تضمین می کند که اطلاعات و گزارشات تحلیلی با زمان پاسخ مناسبی به کاربر تحویل داده شود.
اما همانطور که گفته شد تکنولوژیOLAP پاسخی جدید به مشکلات سیستمهای حمایت از تصمیمگیری است. باید در نظر داشت که OLAP یک تکنیک ساده نیست بلکه مجموعهای از مفاهیمی از قبیل سازمان پایگاه داده، نمایش داده و مدل کردن کوئری میباشد. تکنولوژی OLAP ابزارها و مفاهیمی را ارائه میکند که به وسیله آنها امکان انجام یک تحلیل موثر و دلخواه بر روی هر نوع دادهای فراهم میگردد.
کاربردهای معمول OLAP عبارتند از : گزارشات تجاری فروش، بازاریابی، گزارشات مالی و مواردی از این قبیل. این سیستم ها داده های خود را به نحوی خاص نگهداری می کنند که از نظر سرعت در برخورد با داده های چند بعدی بهتر از سیستمهای OLTP عمل می کنند و از این رو به آنها بانکهای اطلاعاتی سلسله مراتبی هم گفته میشود.
OLAP و پایگاه داده های مربوطه با استفاده از یک ساختار سلسله مراتبی و یک data model چندبعدی قدرتمند جهت سازماندهی اطلاعات به ساده سازی محاسبات پرداخته وگزارشاتی بسیار سریعتر نسبت به روش های قبلی ارائه می دهند.
بانکهای اطلاعاتی به کار رفته در OLAP که Datawarehouse یا انبار داده ها نامیده می شوند متشکل از مکعبهای اطلاعاتی چند بعدی بوده که امکان آنالیز سریع اطلاعات پایگاه داده های مختلف را فراهم میآورند. بعنوان مثال یک پایگاه داده چند بعدی می تواند فروش کل سالیانه را با ماه فروش ، تعداد مشتری و قیمت متقاطع سازد. حاصل این تقاطع این است که گزارشات بسیار متنوعی مثل مجموع فروش در ماه خاص یا بهترین قیمت و مشتری سال و … از سیستم به راحتی قابل استخراج است.