داشبورد مدیریتی BI چیست؟│نرم افزار هوش تجاری رامیکس

مهم نیست کجا کار می‌کنید یا چه کاری انجام می‌دهید، درهرصورت داده‌ها همیشه بخشی از گردش کار شما خواهند بود. با توجه به اینکه هر سازمانی همانند گذشته داده تولید می‌کند، شرکت‌ها دائماً به دنبال راه‌هایی برای مدرن کردن رویکرد خود به تجزیه‌وتحلیل داده‌ها هستند. هوش تجاری (BI) یک رویکرد فناوری محور برای ارائۀ اطلاعات تحلیلی در سراسر سازمان برای تصمیم‌گیری آگاهانه است. داشبورد BI یک مکانیسم تجسم سازی کاملاً ضروری در عصر دیجیتال است که به هر کاربر این امکان را می‌دهد تا گزارش‌های تعاملی دربارۀ کسب‌وکار ایجاد کند و نتایج تجزیه‌وتحلیل را با سایر ذینفعان به اشتراک بگذارد.

داشبورد BI یکی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت اطلاعات و تجسم داده‌ها است که برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و نمایش شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) و سایر معیارهای مهم کسب‌وکار برای یک سازمان استفاده می‌شود. داشبوردها جزء جدایی‌ناپذیر بیشتر پلتفرم‌های BI را تشکیل می‌دهند و به‌طور گسترده توسط سازمان‌ها در سراسر جهان برای تجزیه‌وتحلیل و تجسم داده‌ها پیاده‌سازی می‌شوند. این مقاله شما را با جنبه‌های مختلف داشبوردهای BI آشنا می‌کند.

هوش تجاری (BI) چیست؟

هوش کسب و کار

هوش تجاری (BI) همچنان نقش مهمی در تصمیم‌گیری شرکت‌ها در تمام صنایع ایفا می‌کند. BI یک رویکرد مبتنی بر فناوری را برای ردیابی معیارهای مربوط به شرکت، مشتری و بازار اتخاذ می‌کند. به بیان ساده، هوش کسب و کار همه‌چیز در مورد استفاده از داده‌هایی است که کسب‌وکارتان از طریق فعالیت‌هایش تولید می‌کند. سپس این داده‌ها تجزیه‌وتحلیل و تجسم سازی می‌شوند تا به‌وضوح درک شوند و بینش ارزشمندی در مورد نحوۀ عملکرد کسب‌وکارتان ارائه کنند. این بینش‌های عملی به نوبۀ خود به شما امکان می‌دهند تا تصمیمات تجاری آگاهانه و هوشمندانه‌تری بگیرید تا به پیشرفت و رشد کسب‌وکارتان کمک کنید. هوش تجاری این کار را در سه مرحله انجام می‌دهد.

میزان داده‌های روزانۀ تولیدشده در دنیای کسب‌وکارهای امروزی واقعاً شگفت‌انگیز است. هوش تجاری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا یک دید 360 درجۀ کلی از عملکرد کسب‌وکارشان بدون نیاز به بررسی چندین گزارش داشته باشند. محصول نهایی در بخش تجزیه‌وتحلیل معمولاً به شکل یک گزارش یا داشبورد BI است که حاوی نمایش‌های بصری داده‌های انبوه شما است. به‌هرحال، هوش کسب و کار داده‌های شما را در قالبی خوانا، قابل‌فهم و قابل‌درک ارائه می‌دهد.

داشبورد هوش تجاری چیست؟│داشبورد هوش کسب و کار

داشبورد هوش تجاری

اگر بخواهم داده‌هایتان را در قالب صفحات گستردۀ خسته کنندۀ اکسل یا در قالب داشبوردهای جذاب بصری بسیار تعاملی به شما ارائه کنیم، کدام یک را ترجیح می‌دهید؟

نرم افزار داشبورد مدیریتی رامیکس

این احتمال وجود دارد که دومی را انتخاب کنید زیرا ذهن انسان ازنظر بیولوژیکی تکامل‌یافته است تا تصاویر را بهتر از متن ساده و اعداد درک کند. اینجاست که داشبوردهای BI وارد می‌شوند. تجسم سازی مؤثر از داده‌ها کلید درک هر چه بیشتر داده‌های شماست.

مشابه داشبورد خودرو که مواردی مانند سرعت خودرو، سطح سوخت یا حتی دمای بیرون را نشان می‌دهد، داشبورد BI تصویری از عملکرد کسب‌وکار شما را نمایش می‌دهد. داشبورد BI شامل معیارها یا سنجه های کسب و کار، KPIها و سایر نقاط مهم داده (data points) است که برای تصمیم‌گیری بسیار حیاتی هستند. ردیابی و بنچمارکینگ یا الگوبرداری شاخص‌های کلیدی عملکرد می‌تواند به شما در اندازه‌گیری عملکرد کسب‌وکارتان و شناسایی حوزه‌هایی که شاید نیاز به توجه یا بررسی بیشتری داشته باشند، کمک کند.

داشبوردهای BI بخشی جدایی‌ناپذیر از استراتژی هوش تجاری هر سازمانی را تشکیل می‌دهند. آن‌ها باید هدفمند ساخته و توسعه داده شوند تا داده‌ها را از منابع مختلف تجزیه‌وتحلیل کنند تا فرایند تصمیم‌گیری ساده شود. پلتفرم‌های هوش تجاری مدرن، قدرتمند و خودکار به ذینفعان اجازه می‌دهند تا داشبوردهای مبتنی بر وب تعاملی برای تجزیه‌وتحلیل، نمایش و اشتراک‌گذاری داده‌ها بسازند. داشبوردهای BI تنها یک روش تعاملی برای تجسم انواع مختلف داده‌ها برای عملیات کسب‌وکار هستند.

ویژگی‌های داشبوردهای هوش کسب و کار و اجزای داشبورد BI│اجزای هوش تجاری

داشبوردهای هوش تجاری در اصل یک رویکرد مبتنی بر فناوری برای تجزیه‌وتحلیل و تجسم داده‌ها در قالبی آسان و قابل‌درک هستند. داشبوردهای BI حاوی نمودارها و گراف‌هایی هستند که دید 360 درجه از عملکرد کسب‌وکار را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهند. داشبوردهای هوش کسب و کار برای تصمیم‌گیری آگاهانه و برنامه‌ریزی استراتژیک، نمای ترکیبی از KPIهای مرتبط و روندها را به کاربران کسب‌وکار ارائه می‌دهند. تولیدکنندگان محتوا می‌توانند با استفاده از عناصر تعاملی مانند فیلترها و اکشن ها (filters and actions) برای یکی کردن و ادغام نمودارها، گراف‌ها و گزارش‌ها در یک صفحه، مروری بر تصویری کلی و خلاصه داشته باشند.

داشبورد هوش تجاری رامیکس

ابزارهای داشبورد BI مجموعه‌ای از ویژگی‌ها را ارائه می‌دهند که می‌توانند برای خودکارسازی توابع و عملکردها و بهبود قابلیت استفاده و جذابیت بصری استفاده شوند. بیایید نگاهی به برخی از مؤلفه‌ها و ویژگی‌های اصلی ارائه‌شده توسط داشبوردهای مدرن BI بیندازیم.

مؤلفه‌ها و ویژگی‌های اصلی داشبوردهای مدرن BI

• رابط کاربری قابل تنظیم و تعاملی: رابط کاربری قابل سفارشی‌سازی به کاربران اجازه می‌دهد تا داشبورد را بر اساس نیازشان ایجاد کنند. گزارش‌های BI تعاملی‌تر از گزارش‌های استاتیک اکسل هستند و به خوانندگان این امکان را می‌دهند که برای تجزیه‌وتحلیل بیشتر به داده‌هایی که به شکل نمودارها و گرافیک‌ها هستند، دسترسی داشته باشند.
• قالب‌های استاندارد داشبورد: قالب‌های استاندارد از پیش‌ساخته‌شده در داشبورد، فرایند طراحی را سرعت می‌بخشند و به کاربران این امکان را می‌دهند تا هم داده‌های تاریخی و هم داده‌های زمان واقعی (داده‌های بلادرنگ) را استخراج کنند.
• اتصال به منابع داده: داشبوردهای BI می‌توانند به انبارهای داده، بازار داده (Data mart)، دریاچه های داده (Data Lakes)، سیستم‌عامل‌ها و غیره متصل شوند تا داده‌ها را برای تجزیه‌وتحلیل از چندین منبع با یکدیگر ادغام کنند.
• تجسم داده‌ها یا بصری سازی داده‌ها: کاربران می‌توانند از انواع مختلف بصری سازی داده‌ها از نمودارهای خطی و میله‌ای تا گرافیک‌های دقیق‌تر مانند نقشه‌های حرارتی و نمودارهای پراکندگی برای نمایش معیارهای مختلف عملکردی استفاده کنند.
• قابلیت‌های نفوذ به عمق (Drill-down Capabilities): این قابلیت‌ها به کاربران اجازه می‌دهد تا با کلیک بر روی Data Visualization نگاهی دقیق به داده‌های اساسی و اصلی داشته باشند. این کار دسترسی به تجسم‌ها یا بصری ‌سازی‌های اضافی یا جداول داده را باز می‌کند که معمولاً به‌صورت سلسله‌مراتبی مرتب شده‌اند و به کاربران اجازه می‌دهند سطوح مختلف را بررسی کنند.
• فیلترهای داده: فیلترهای داده کاربران را قادر می‌سازد تا محدوده‌های تاریخی و زمانی، تنظیمات جغرافیایی و سایر پارامترها را در Data Visualizations سفارشی‌سازی کنند تا نمای دقیق‌تری از اطلاعات پردازش‌شده داشته باشند.
• جعبه‌های نوشتاری (Text Boxesیا جعبه متن) و Tooltips: داشبوردها اغلب شامل جعبه‌های نوشتاری مستقل و Tooltipهای اطلاعاتی پاپ‌آپ هستند که داده‌های بصری‌شده را توصیف می‌کنند و توضیحات بیشتری را در مورد نتایج تجزیه‌وتحلیل ارائه می‌دهند.
• قابلیت به اشتراک‌گذاری: داشبوردهای BI راهی را برای به اشتراک گذاشتن نتایج تحلیلتان با دیگران ارائه می‌دهند. این قابلیت تضمین می‌کند که دانش در سراسر شرکت انتشار می‌یابد و هر کاربر را قادر می‌سازد تا از تجسم یا بصری سازی داده‌ها استفاده کند و همکاری را تقویت کند.

قابلیت ها و ویژگی های نرم افزار داشبورد مدیریتی رامیکس

تمامی این ویژگی‌ها منجر به دستیابی به مزایای کلی برای کاربران داشبورد BI و درنهایت برای سازمان می‌شود.

انواع داده در داشبورد BI

انواع داشبوردهای هوش تجاری

• معیارها یا سنجه‌های تجزیه‌وتحلیل (Analytics Metrics): این معیارها/سنجه‌ها می‌توانند بینش‌هایی در مورد تعداد مشتریانی که در یک دورۀ زمانی خاص حذف یا اضافه شدند؛ محصولاتی که بیشترین فروش را داشتند، نرخ برد یا فرصت برنده شدن (Win Rate) و غیره به شما ارائه دهند.
• شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs): شاخص‌های کلیدی عملکرد به ارزیابی موفقیت یک سازمان کمک می‌کند. شاخص‌هایی مانند رشد درآمد، حاشیۀ سود ناخالص، حاشیۀ سود خالص، گردش موجودی کالا، جریان نقدی عملیاتی و غیره به سنجش عملکرد کسب‌وکار شما کمک می‌کنند.
• داده‌های متفرقه و گوناگون: علاوه بر پارامترهای ذکرشده در بالا، انواع داده‌های فراوانی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را با داشبوردهای BI ارزیابی کرد، مانند ویژگی‌های دموگرافیک یا جمعیت شناختی مشتریان، شاخص ارزش طول عمر مشتریان (LTV)، موفقیت استراتژی نفوذ در بازار و غیره.

مزایا و محدودیت‌های داشبورد BI

مزایا و محدودیت های داشبوردهای هوش تجاری

داشبوردهای هوش تجاری توانایی‌شان را در بسیاری از زمینه‌ها به کاربران نهایی ثابت کرده‌اند. کاربران فنی می‌توانند با داده‌های در بخش بک‌اند داشبورد کار کنند تا پرس‌وجوهای سفارشی ایجاد کنند یا داده‌ها را در سطح داده فیلتر کنند. به‌طور مشابه، کاربران غیر فنی می‌توانند با فیلتر کردن تجسم و بصری سازی ها در سطح داشبورد با خود داشبورد تعامل داشته باشند. به‌طور خلاصه، همۀ کاربران نهایی داشبورد BI صرف‌نظر از مهارت‌های فنی‌شان می‌توانند با داده‌ها، معیارها/سنجه‌های تحلیلی و KPI کار کنند.

داشبوردهای BI را می‌توان برای نظارت بر عملکرد کسب‌وکار، ردیابی رضایت مشتری، کشف فرصت‌های باثبات برای کسب‌وکار، شناسایی روندها و عوامل کلیدی موفقیت و تمامی چیزهایی که احتمالاً می‌توانید به آن‌ها فکر کنید، استفاده کرد. در زیر برخی از مزایای داشبورد در BI آورده شده است.

مزایای داشبوردهای هوش تجاری

• شناسایی روندها (Trend Identification): داشبوردها کاربران کسب‌وکار را برای شناسایی و تجزیه‌وتحلیل روندهای مثبت، جداسازی و اصلاح روندهای منفی و ارائۀ بینش‌های پیش‌بینی کننده، توانمند می‌سازند.
• تقویت و بهبود ارتباطات: بهترین بخش دربارۀ داشبوردهای BI این است که می‌توان آن‌ها را به راحتی با همکاران، مشتریان و هر ذینفع داخلی یا حتی خارجی مرتبط دیگر به اشتراک گذاشت تا همکاری بین طرفین را تقویت کند.
• پیش‌بینی دقیق: تجزیه‌وتحلیل داده‌های تاریخی و کنونی به شما امکان یافتن الگوها و روندها را می‌دهد. مدل‌های تحلیلی پیش‌بینی کننده می‌توانند با پیش‌بینی پارامترهای مهم، گزینه‌هایی را برای بررسی در آینده که برای عملکرد شرکت سودمند هستند، ارائه کنند.
• ارائۀ اطلاعات و بینش‌ها در زمان واقعی (بلادرنگ): برای تصمیم‌گیری آگاهانه و دقیق باید همواره در کار با داده‌ها، KPIها و معیارهای تحلیلی به‌روز باشید. داشبوردهای BI، جدیدترین و مرتبط‌ترین داده‌های زمان واقعی را به شما ارائه می‌دهند. زمانی که پلتفرم‌های BI به شما اجازه می‌دهند این کار را تنها با چند کلیک انجام دهید دیگر نیازی به بررسی‌های انسانی و دستیِ بی‌نهایت پایگاه‌های داده برای به‌روزرسانی همه‌چیز نیست.
• آزادی عمل و انعطاف‌پذیری: ماهیت متمرکز و کاملاً قابل‌حمل داشبوردهای هوش تجاری به کاربران اجازه می‌دهد تا به داده‌ها همیشه (۲۴ ساعته/۷ روز هفته) و از طریق دستگاه‌های زیادی مانند دسکتاپ، لپ‌تاپ، تلفن هوشمند یا هر دستگاه دیگری دسترسی داشته باشند و آن را تجزیه‌وتحلیل کنند.

چالش‌ های داشبوردهای BI│چالش ‌های داشبوردهای هوش تجاری

با این حال که داشبوردهای هوش کسب‌وکار این مزایا را به همراه دارند اما چندین چالش نیز برای کاربران BI وجود دارد. هزینۀ ایجاد، پیاده‌سازی و نگهداری داشبورد در BI می‌تواند زیاد باشد. در اینجا به برخی از چالش‌های پیش روی سازمان‌ها در ساخت داشبوردهای مؤثر اشاره می‌کنیم.

• طراحی‌های بیش‌ازحد خیره‌کننده، جلب‌کننده و نمایشی و شلوغی و بی‌نظمی داشبورد می‌تواند تفسیر و استفاده از داشبورد را سخت کند.
• کاربران BI اغلب در توسعه و در طی کردن مسیرهایی برای نفوذ به عمق داده‌های اساسی و اصلی با توجه به سنجه/معیارهای سطحی با مشکل مواجه می‌شوند.
• بازنمایی/ نمایش نادرست و اشتباه داده‌ها در داشبورد در BI یا حذف داده‌های مربوطه می‌تواند منجر به نتایج تحلیلی نادرست شود.

بهترین روش‌ها برای طراحی داشبورد هوش تجاری

یک طراحی مؤثر در ایجاد داشبوردهای BI، بینش‌های کسب‌وکار را در قالبی قابل‌درک ارائه می‌دهد. هنگام طراحی داشبوردهای BI به‌طورکلی می‌توان اصول زیر را در نظر گرفت.

اصول طراحی داشبوردهای مدیریتی│ اصول طراحی داشبورد هوش تجاری

• الزامات اصلی بخش گزارش دهی را با در نظر گرفتن کاربران و تصمیم‌گیرندگان نهایی، شناسایی کنید. انجام این کار به شما کمک می‌کند تا روی جنبه‌های خاصی از داده‌های مربوط به نیازها، مهارت‌ها و انتظارات آن‌ها، تمرکز کنید.
• داشبورد BI را با در نظر گرفتن مخاطبان هدف طراحی کنید. داشبورد را طوری سفارشی‌سازی و تنظیم کنید که فقط مخاطبان موردنظر به اطلاعات مرتبط با خودشان دسترسی داشته باشند.
• تمامی جزئیات و زمینه‌های مرتبط با داده‌های پردازش‌شده را ارائه دهید. این امر درک روندها را برای ذینفعان آسان می‌کند.
• با بیان یک گزارش متقاعدکننده، از KPIها به بهترین نحو استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا یافته‌هایتان را با روشی خلاقانه تفکیک و تجزیه کنید و توجه مخاطبانتان را نیز جلب کنید.
• داده‌های فعلی (کنونی) و به‌روز را برای کمک به تصمیم‌گیری آگاهانه و دقیق در داشبورد BI نگهداری و حفظ کنید. اطمینان از اینکه تجسم داده‌ها (بصری سازی ها)، بینش‌های عملی را نشان می‌دهد به سهامداران در تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه کمک می‌کند.
• از طراحی داشبورد بیش‌ازحد نمایشی و شلوغ ازلحاظ گرافیکی خودداری کنید. تفسیر و درک بسیاری از مؤلفه‌های بصری در یک داشبورد سخت خواهد بود.